پخش زنده
امروز: -
گزارش تصویری
قاب‌های ماندگار، دفاع مقدس به روایت سینما
فیلم‌های خبری نخستین روایت‌های تصویری از جبهه‌ها بودند که از قاب تلویزیون به نمایش در آمدند؛ و بعد، آثار مستندی که در راس آن‌ها مجموعه روایت فتح شهید آوینی قرار داشت. روایت گری سینما، اما در سال ۱۳۶۰ با فیلم مرز شروع شد.
گرچه در تاریخ سینمای ایران، این فیلم به عنوان نخستین اثر ایرانی درباره جنگ تحمیلی شناخته می‌شود، ولی فیلم "عقاب‌ها " که پرفروش‌ترین فیلم آن زمان شد،
آغازگر جریان فیلمسازی دهه ۶۰ است.
بعد از آن، انبوهی از فیلم‌های جنگی راهی سینما شدند.
فیلم هایی، چون "گذرگاه"، "پایگاه جهنمی" و " کانی مانگا".
این فیلم‌ها در شرایطی ساخته شد که صدام با تمام قوا و پشتیبانی قدرت‌های بزرگ به ایران حمله کرده بود.
به همین خاطر سینماگران سعی می‌کردند آمادگی برای دفاع و بیرون راندن دشمن از مرز‌ها را به بهترین نحو ارائه کنند.
با فیلم‌هایی که گرچه از نگاه مخاطب امروزی پر زد و خورد به نظر می‌رسد، اما با توجه به شرایط آن روز نشان می‌دهد که سینما هم در دهه ۶۰ به نوعی در آماده باش نظامی بود.
در کنار جریان سینمایی که وجه جنگی آن سال‌ها را به تصویر می‌کشید، فیلم به فیلم، معنا و مفهوم مقاومت و ایثارگری در جبهه‌های جنگ به مدل‌های سینمایی ورود کرد.
فیلم‌هایی مثل " پرواز در شب " از آن نمونه است.
ظهور پدیده های سینمای دفاع مقدس
در اواسط دهه ۶۰ پدیده‌های مهم و اثر گذاری در سینمای دفاع مقدس ظهور کردند:
کارگردان هایی، چون مرحوم " رسول ملاقلی پور " و "ابراهیم حاتمی کیا " که در روایت فتح رشد کرد و با ساخت فیلم "هویت " وارد جریان فیلمسازی شد.
او در ابتدا با فیلم‌های " مهاجر " و " دیده بان " شناخته شد.
گشت و گذاری در موزه سینما که دستاورد‌های سینمای ایران را در خود دارد،
نشان می‌دهد " حاتمی کیا " با یادگار‌های بی شمارش در این موزه،
سهم انکارناپذیری در سینمای دفاع مقدس دارد.
دهه هفتاد، دوران پختگی سینمای دفاع مقدس
به این ترتیب در دهه ۷۰ با کوشش گروهی از سینماگران، سینما توانست مفهومی به نام دفاع مقدس را به طور پخته و مجزا از معنای کلی جنگ ارائه کند.
سینمایی که شبیه هیچ یک از فیلم‌های جنگی خارجی نبود و با روح رزمندگان آمیخته بود.
با فیلم هایی، چون " از کرخه تاراین "، "کیمیا"، "سفر به چزابه " و " بوی پیراهن یوسف ".
با پایان جنگ تحمیلی، دانش رزمندگان به سینما منتقل شد و فیلم‌های سینمایی به واقعیت نزدیک‌تر شدند.
" جواد شمقدری" در این سال‌ها فیلم " بر بال فرشتگان " را ساخت و " جمال شورجه "، فیلم "حماسه مجنون " را جلوی دوربین برد.
نسل جدید سینماگران از راه رسیدند
تلاش سینماگران نسل قبل به مرور به دهه‌های بعد منتقل شد و حالا نسل جدیدی از سینماگران از راه رسیده اند که جنگ را هم تجربه نکرده اند، ولی با آثاری شاخص در دوره‌های اخیر درخشیده اند.
فیلم‌های " تنگه ابوقریب"، "ویلایی‌ها "، " درخت گردو" و "شیار ۱۴۳ " از آن جمله است.
سینمای دفاع مقدس، اما هنوز ناگفته‌های زیادی دارد.
برای نمونه "اقتباس " از خاطرات واقعی رزمندگان در طول این سال‌ها انگشت شمار بوده، ولی هرزمان که این اقتباس‌ها صورت گرفته با اقبال عمومی مواجه شده.
مثل فیلم سینمایی "آن بیست و سه نفر " که بر اساس کتابی به همین نام ساخته شده.
با اینکه سینمای دفاع مقدس در این سال‌ها به سینمای اجتماعی نزدیک‌تر شده و تصویر مقاومت مردم را بیشتر نشان می‌دهد، پرداختن به زندگی قهرمان‌های دفاع مقدس کمتر اتفاق افتاده. قهرمان‌هایی که یادشان در خاطره‌ها زنده است.
آثاری مثل " چ " براساس زندگی " شهید چمران " و "ایستاده در غبار " براساس زندگی "حاج احمد متوسلیان " از نمونه‌های نادر این رویکرد است.
دفاع مقدس، گونه مهم در آثار سینمایی
در نهایت می‌توان گفت " سینمای دفاع مقدس " حالا به یک گونه در میان آثار سینمایی تبدیل شده و اگر انتظاری هم هست به خاطر عظمت این رویداد است.
رویدادی که امید می‌رود همه ابعاد آن در قالب فیلم‌های سینمایی و آثار هنری و نمایشی به تصویر در آید تا نسل آینده از گنج جنگ بی بهره نماند و بخشی مهم از تاریخ سرزمین خود را بهتر بشناسد.
گزارش خانم میترا لبافی خبرنگار فرهنگ و هنر گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما را ببینید:
نظر شما